Wiele firm decyduje się na posiadanie samochodów firmowych, a kiedy szuka się oszczędności, często wybiera się, tak jak w przypadku nabywców prywatnych, zakup samochodu za granicą, co w wielu przypadkach jest o wiele bardziej opłacalne. Jak wówczas wygląda kwestia podatków i jak dobrze rozliczyć taki zakup?
Czynniki, od jakich zależy rozliczenie samochodu zakupionego za granicą
Rozliczenie czynnego płatnika VAT przy zakupie samochodu za granicą zależne jest od wielu przypadków. Przede wszystkim pod uwagę bierze się kraj, w jakim zakupiło się samochód – czy należy on do Unii Europejskiej, czy nie. Ważny jest też stan kupowanego pojazdu, czyli to, czy samochód jest nowy, czy używany. Warto przy tym wiedzieć, że nowy samochód to taki, który nie ma na liczniku więcej niż 6 000 przejechanych kilometrów bądź został zarejestrowany (czyli dopuszczony do użytku) nie później niż przed 6 miesiącami. Znaczenie przy rozliczeniu ma także oczywiście status podatkowy sprzedawcy samochodu – czy jest to podatnik podatku od wartości dodanej – VAT (czyli firma), czy osoba prywatna. Ostatnim czynnikiem, jaki należy wziąć pod uwagę przy rozliczeniu zakupu samochodu kupionego za granicą, jest rodzaj dokumentu sprzedaży – czy jest to faktura VAT, faktura VAT-marża czy zwykła umowa sprzedaży.
Rozliczanie zakupu samochodu na terenie Unii Europejskiej
Rozliczenie zakupu samochodu na terenie Unii Europejskiej określają zasady ogólne, które dotyczą zwykłego zakupu, którego nie dotyczy obowiązek rozliczenia VAT, a także tzw. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (dalej: WNT), w ramach którego obowiązkiem naliczenia VAT obciążony jest nabywca dobra. Jakie zatem sytuacje mogą mieć miejsce, kiedy kupuje się samochód w kraju Unii Europejskiej innym niż ojczysty?
Akcyza przy kupowaniu samochodu z UE
Gdy zakupiony za granicą samochód znajdzie się na terenie Polski, podatnik zobowiązany jest do złożenia w urzędzie celnym uproszonej deklaracji AKC-U. Musi tego dokonać najpóźniej w ciągu 14 dni, maksymalnie w dzień rejestracji samochodu dokonywanej w polskim urzędzie komunikacji. Podstawę naliczania podatku akcyzowego stanowi wartość samochodu umieszczona na dokumencie jego zakupu. Jeśli chodzi o to, ile wynosi stawka podatku akcyzowego, to jest ona uzależniona od pojemności silnika samochodu. Jeśli wynosi ona do 2 000 cm, podatek wynosi 3,1%, gdy zaś pojemność jest wyższa, podatek równa się 18,6%.
Składając deklarację AKC-U, trzeba do niej dołączyć dokumenty takie jak:
- kopia dokumentu zakupu samochodu, czyli umowa kupna-sprzedaży, rachunek czy faktura, a także oryginał tego dokumentu do wglądu organów,
- wniosek o wydanie zaświadczenia, które potwierdza uregulowanie akcyzy od kupionego w UE samochodu na terenie Polski,
- potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej wynoszącej 17 zł za każdy pojazd,
- dokumenty pojazdu, takie jak karta pojazdu, kopia unijnego dowodu rejestracyjnego i oryginał do wglądu.
Zakup samochodu w UE, który nie jest WNT
Kiedy zakupu pojazdu w kraju Unii Europejskiej nie da się przypisać do kategorii transakcji WNT kupujący samochód nie musi odprowadzać z tego tytułu podatku VAT. Powoduje to, że musi zaliczyć go do środków trwałych. Kiedy można spotkać się z taką sytuacją? Transakcja nie jest WNT, gdy zakup samochodu został dokonany od zagranicznego sprzedawcy, który znajdował się w Polsce, nie następuje bowiem wówczas przemieszczenie samochodu z zagranicy do Polski. Sytuacja taka ma też miejsce, kiedy samochód został kupiony jako używany, a sprzedawcą była osoba prywatna, gdyż powoduje to, że sprzedawca nie jest czynnym podatnikiem VAT. Ostatnim przypadkiem jest sytuacja, w której samochód używany został kupiony na fakturę VAT-marża.
Zakup pojazdu na terenie UE jako WNT
W przypadku, gdy zakup samochodu kwalifikuje się jako transakcja WNT, musi być rozliczony zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie o VAT. W takich przypadkach nabywca pojazdu jest zobowiązany do:
- zarejestrowania się, jeśli nie jest zarejestrowany, dla celów VAT-UE, wykorzystując do tego celu druk VAT-R, przy czym najważniejsza jest część c.3 VAT-R,
opodatkowania zakupu poprzez wpłacenie na konto urzędu skarbowego odpowiedniego podatku VAT w terminie 14 dni od daty dokonania zakupu, - złożenia na ręce naczelnika urzędu skarbowego informacji na druku VAT-23 na temat dokonania zakupu pojazdu w ramach transakcji WNT. Do informacji należydołączyć kopię faktury dotyczącej zakupu i dowód uiszczenia podatku. Obowiązek ten dotyczy w przypadku, gdy nabywca pojazdu będzie go rejestrował w Polsce bądź też nie dojdzie do rejestracji, ale pojazd będzie użytkowany na terenie kraju,
- wykazania transakcji i zapłaconego podatku za pomocą złożenia deklaracji VAT-& lub ewentualnie VAT-7K, którą należy złożyć w urzędzie do 25 dnia miesiąca, który następuje po okresie rozliczeniowym, w jakim zakup został dokonany,
- złożenia informacji VAT-UE w urzędzie skarbowym w postaci elektronicznej do 25 dnia miesiąca mającego miejsce po okresie rozliczeniowym, w jakim dokonany został zakup – jeśli jest to wersja papierowa, należy ją złożyć do 15 dnia miesiąca.
Co ważne, przepisy, które weszły w życie w 2015 roku, nie nakazują już składania druków VAT-24 i wydawania przez urząd skarbowy zaświadczeń VAT-25.
WNT ma miejsce, kiedy kupujący jest zarejestrowany w VAT-UE albo ma obowiązek tej rejestracji i ma miejsce jeden z określonych przypadków:
- samochód został zakupiony od czynnego podatnika VAT (ale nie w przypadku zakupu VAT-marża) posiadającego aktywny numer VAT-UE w rejestrze vies,
- podatnik kupił nowy pojazd z innego niż ojczysty kraju UE – w takich przypadkach nieważne jest, czy sprzedawca jest podatnikiem VAT, czyli firmą, czy osobą prywatną,
- nabywca zakupił pojazd w kraju poza Unią Europejską, ale odprawa celna miała miejsce w kraju należącym do Unii (innym niż Polska).
Zakup pojazdu w kraju spoza Unii Europejskiej
Z innymi obowiązkami ma się do czynienia w przypadku, gdy samochód został sprowadzony z kraju nienależącego do Unii Europejskiej, a odprawa celna ma mieć miejsce w Polsce. W takiej sytuacji nabywca samochodu ma obowiązek poddać samochód procedurze celnej, co wiąże się z naliczeniem cła, akcyzy i VAT.
Cło w przypadku zakupu pojazdu spoza Unii Europejskiej
Gdy sprowadza się samochód z kraju spoza UE, konieczne jest naliczenie cła, a więc trzeba dokonać zgłoszenia celnego – za pomocą elektronicznego dokumentu PZC lub dokumentu SAD w wersji papierowej. Podstawę naliczania cła stanowi wartość transakcji pochodząca z dokumentu zakupu oraz dodatkowe koszty związane z transportem pojazdu i ewentualnie jego ubezpieczenia ważnego do granic zewnętrznych Wspólnoty. Stawka cła to 10% dla Stanów Zjednoczonych i Kanady i 0% dla krajów należących do EFTA, m.in. Norwegii i Szwajcarii.
Akcyza w przypadku zakupu samochodu spoza Unii Europejskiej
Samochody zakupione z krajów spoza UE, tak samo jak te kupowane w UE, są opodatkowane podatkiem akcyzowym, który należy uiścić przed pierwszą rejestracją samochodu w Polsce. Wykazanie kwoty akcyzy musi znaleźć się w zgłoszeniu celnym. Do naliczenia podatku akcyzowego wykorzystuje się wartość celną oraz należne cło, a stawka podatku akcyzowego zależna jest od pojemności silnika. Jeśli wynosi ona do 2 000 cm, stawka wynosi 3,1%, zaś w przypadku wyższej pojemności jest to 18,6%. Warto przy tym wiedzieć, że akcyzę trzeba zapłacić do 30 dni od dnia powstania długu celnego lub też w momencie rejestracji samochodu jeśli ma ona miejsce wcześniej niż przed upływem 30 dni.
VAT w przypadku zakupu pojazdu spoza Unii Europejskiej
Na podstawie zgłoszenia celnego dochodzi także do naliczenia VAT przez urząd celny. Do naliczenia tego podatku wykorzystuje się wartość celną, należne cło i podatek akcyzowy. W każdym przypadku VAT wynosi tyle samo – 23%.
Widać zatem, że kupno samochodu za granicą pociąga za sobą szereg formalności, a także obowiązków podatkowych. By dobrze się z nich wywiązać, trzeba właściwie zaklasyfikować transakcję oraz dopełnić wszystkich określonych przez ustawy warunków – nie tylko jeśli chodzi o podatek VAT, ale też akcyzę i – jeśli dotyczy – zgłoszenie i odprowadzenie cła.